Pronouns
Դերանունք
Personal Pronouns
Classical Armenian has six basic personal pronouns: first, second and third person, with singular and plural forms. These are declined as follows:
Singular | Plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
ես | դու | նա1 | մեք | դուք | նոքա | |
I-me | you (sg.) | he-him, she-her, it | we-us | you (pl.) | they-them | |
NOM | ես | դու | նա | մեք | դուք | նոքա |
ACC2 | իս | քեզ | նա | մեզ | ձեզ | նոսա |
GEN | իմ | քո | նորա | մեր | ձեր | նոցա |
DAT | ինձ | քեզ | նմա | մեզ | ձեզ | նոցա |
LOC | իս | քեզ | նմա | մեզ | ձեզ | նոսա |
ABL3 | ինէն, ինձէն | քէն, քեզէն | նմանէ | մէնջ, մեզէն | ձէնջ, ձեզէն | նոցանէ |
INS | ինեւ | քեւ | նովաւ | մեւք, մեաւք(-օք) | ձեւք, ձեաւք(-օք) | նոքաւք(-օք) |
The pronoun նա, “he, she, it”, is also used as the deictic pronoun “that (one)” (see below).
Reflexive Pronouns
The pronoun ինքն (-self, -selves) may be used as a reflexive for all of the 1st, 2nd and 3rd Person pronouns, e.g., Եւ Պետրոս կանգնեաց զնա եւ ասէ. Յոտն կաց, եւ ես ինքն մարդ եմ, “And Peter stood him up and said, ‘Stand up, I myself am also a man’” (Acts 10:26). Ինքն may also be used in an intensive sense. There is also a separate 3rd Person reflexive pronoun իւր (himself, herself, itself).4 The noun անձն (person, self) may be used in a reflexive role. These reflexives are inflected as follows:
Singular | Plural | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
իւր | ինքն | անձն | իւր | ինքն | անձն | |
NOM | ինքն | անձն | ինքեանք | անձինք | ||
ACC | ինքն | անձն | իւրեանս | ինքեանս | անձինս | |
GEN | իւր | ինքեան | անձին | իւրեանց | ինքեանց | անձանց |
DAT | իւր | ինքեան | անձին | իւրեանց | ինքեանց | անձանց |
LOC | իւր | ինքեան | անձին | իւրեանս | ինքեանս | անձինս |
ABL | իւրմէ | ինքենէ | անձնէ | իւրեանց | ինքեանց | անձանց |
INS | իւրեւ, իւրեաւ, իւրեամբ |
ինքեամբ | անձամբ | իւրեամբք | ինքեամբք | անձամբք |
Possessive Pronouns – Adjectives
The genitive forms of the personal pronouns, including the reflexive իւր, are also the nominative forms of the corresponding possessive pronouns – adjectives. For example, քո = “of you” (gen.) = possessive “your” (nom.), and մեր = “of us” (gen.) = possessive “our” (nom.). These possessives are inflected as follows:
Singular | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
իմ | քո | նորա | իւր | մեր | ձեր | նոցա | |
my | your (sg.) | his, hers, its | him-/her-/itself | our | your (pl.) | their | |
NOM | իմ | քո | նորա | իւր | մեր | ձեր | նոցա |
ACC | իմ | քո | նորա | իւր | մեր | ձեր | նոցա |
GEN | իմոյ | քոյ, քոյոյ | նորայոյ | իւրոյ | մերոյ | ձերոյ | նոցայոյ |
DAT | իմում | քում | նորայում | իւրում | մերում | ձերում | նոցայում |
LOC | իմում | քում | նորայում | իւրում | մերում | ձերում | նոցայում |
ABL | իմմէ | քումէ | նորայոյ | իւրմէ | մերմէ | ձերմէ | նոցայոյ |
INS | իմով | քով, քուով | նորայով | իւրով | մերով | ձերով | նոցայով |
Plural | |||||||
իմ | քո | նորա | իւր | մեր | ձեր | նոցա | |
my | your (sg.) | his, hers, its | him-/her-/itself | our | your (pl.) | their | |
NOM | իմ | քո | նորա | իւր | մեր | ձեր | նոցա |
NOM | իմք | քոյք | նորայք | իւր | մերք | ձերք | նոցայք |
ACC | իմս | քոյս | նորայս | իւր | մերս | ձերս | նոցայս |
GEN | իմոց | քոց, քոյոց | նորայոց, նորայից | իւրոց | մերոց | ձերոց | նոցայոց, նոցայից |
DAT | իմոց | քոյոց | նորայոց, նորայից | իւրոց | մերոց | ձերոց | նոցայոց, նոցայից |
LOC | իմս | քոյս | նորայս | իւրում | մերս | ձերս | նոցայս |
ABL | իմոց | քոյոց | նորայոց, նորայից | իւրոց | մերոց | ձերոց | նոցայոց, նոցայից |
INS | իմովք | քոյովք | նորայովք, նորայիւք | իւրովք | մերովք | ձերովք | նոցայովք, նոցայիւք |
It is important to note that the inflected case and number (singular or plural) of the possessive adjective matches the case and number of the noun to which it refers. For example, compare the different forms of իմ, “my”, in these two sentences: Պօղոս է զանունն որդւոյ (gen.sg.) իմոյ (gen.sg.), “Paul is my son’s name” (lit. “… the name of my son”); and Պօղոս եւ Միքայէլ են զանունսն որդւոց (gen.pl.) իմոց (gen.pl.), “Paul and Michael are my sons’ names” (lit. “… the names of my sons”).
Deictic Pronouns
The deictic pronouns express the spatial relationships of Speaker → Listener, and Speaker → Third Party.
սա – դա – նա | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Singular | Plural | |||||
սա | դա | նա | սոքա | դոքա | նոքա | |
this (one) (near speaker) |
this/that (one) (near listener) |
that (one) (away from both) |
these (ones) (near speaker) |
these/those (ones) (near listener) |
those (ones) (away from both) |
|
NOM | սա | դա | նա | սոքա | դոքա | նոքա |
ACC | սա | դա | նա | սոսա | դոսա | նոսա |
GEN | սորա | դորա | նորա | սոցա | դոցա | նոցա |
DAT | սմա | դմա | նմա | սոցա | դոցա | նոցա |
LOC | սմա | դմա | նմա | սոսա | դոսա | նոսա |
ABL | սմանէ | դմանէ | նմանէ | սոցանէ | դոցանէ | նոցանէ |
INS | սովաւ | դովաւ | նովաւ | սոքաւք(-օք) | դոքաւք(-օք) | նոքաւք(-օք) |
այս – այդ – այն | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Singular | Plural | |||||
այս | այդ | այն | այսք | այդք | այնք | |
this (one) (near speaker) |
this/that (one) (near listener) |
that (one) (away from both) |
these (ones) (near speaker) |
these/those (ones) (near listener) |
those (ones) (away from both) |
|
NOM | այս | այդ | այն | այսք, այսոքիկ | այդք, այդոքիկ | այնք, այնոքիկ |
ACC | այս | այդ | այն | այս, այսոսիկ | այդ, այդոսիկ | այն, այնոսիկ |
GEN | այսր, այսորիկ | այդր, այդորիկ | այնր, այնորիկ | այսց, այսոցիկ | այդց, այդոցիկ | այնց, այնոցիկ |
DAT | այսմ, այսմիկ | այդմ, այդմիկ | այնմ, այնմիկ | այսց, այսոցիկ | այդց, այդոցիկ | այնց, այնոցիկ |
LOC | այսմ, այսմիկ | այդմ, այդմիկ | այնմ, այնմիկ | այս, այսոսիկ | այդ, այդոսիկ | այն, այնոսիկ |
ABL | այսմ, այսմանէ | այդմ, այդսմանէ | այնմ, այնմանէ | այսց, այսցանէ | այդց, այդցանէ | այնց, այնցանէ |
INS | այսու, այսուիկ | այդու, այդուիկ | այնու, այնուիկ | այսոքիւք, այսոքիմբք | այդոքիւք, այդոքիմբք | այնոքիւք, այնոքիմբք |
սոյն – դոյն – նոյն | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Singular | Plural | |||||
սոյն | դոյն | նոյն | սոքին | դոքին | նոքին | |
this same (one) (near speaker) |
this/that same (one) (near listener) |
that same (one) (away from both) |
these same (ones) (near speaker) |
these/those same (ones) (near listener) |
those same (ones) (away from both) |
|
NOM | սոյն | դոյն | նոյն | սոքին, սոյնք | դոքին, դոյնք | նոքին, նոյնք |
ACC | սոյն | դոյն | նոյն | սոսին, սոյնս | դոսին, դոյնս | նոսին, նոյնս |
GEN | սորին, սորուն | դորին, դորուն | նորին, նորուն | սոցին, սոցուն | դոցին, դոցուն | նոցին, նոցուն |
DAT | սմին | դմին | նմին | սոցին, սոցուն | դոցին, դոցուն | նոցին, նոցուն |
LOC | սմին | դմին | նմին | սոսին, սոյնս | դոսին, դոյնս | նոսին, նոյնս |
ABL | սմին | դմին | նմին | սոցուն | դոցուն | նոցուն |
INS | սովին, սովիմբ | դովին, դովիմբ | նովին, նովիմբ | սոքիմբք, սովիմբք | դոքիմբք, դովիմբք | նոքիմբք, նովիմբք |
The pronoun նոյն, “that same (one)”, can also be used as the reflexive pronoun “himself, herself, itself”. Նոյն is also used as the adjective – adverb “even(ly), equal(ly), identical(ly)”.
1 Substantives in Classical Armenian have no distinction of gender.
2 The accusative forms of pronouns often occur with the definite object prefix զ-.
3 The secondary ablative forms may be used in an intensive role, e.g., … որպէս եւ դուք իսկ ձեզէն վկայեցէք, “… as you yourselves have borne witness” (Eznik Koghbats‘i, Refutation of the Sects). When used as intensives, these ablative forms do not need to match the case as the pronoun which they emphasize, but they must agree in number.
4 The reflexive pronoun իւր (himself, herself, itself) is often rendered “his own, her own, its own”, or simply “his, hers, its”.